Foliumzuur en aangeboren afwijkingen: waarom blijft het probleem bestaan?
Diëtisten adviseren al jaren aanstaande moeders om extra foliumzuur te slikken ter voorkoming van neurale buisdefecten, zoals een open ruggetje. Dit wetenschappelijk onderbouwde advies is breed bekend, maar recent onderzoek laat zien dat het aantal kinderen met deze afwijkingen in Europa niet afneemt. Hoe kan dit?
Mogelijke oorzaken volgens diëtisten
1️⃣ Onvoldoende inname vóór de zwangerschap
Foliumzuur speelt een cruciale rol in de vroege ontwikkeling van het zenuwstelsel. Omdat dit proces al in de eerste weken van de zwangerschap plaatsvindt – vaak voordat een vrouw weet dat ze zwanger is – wordt geadviseerd om minimaal vier weken vóór de bevruchting te starten met foliumzuursuppletie. Veel zwangerschappen zijn echter ongepland, waardoor moeders te laat beginnen of het supplement helemaal niet gebruiken.
2️⃣ Onbewustheid en gebrekkige voorlichting
Ondanks dat foliumzuuradviezen breed gecommuniceerd worden, is er nog altijd een groep vrouwen die niet op de hoogte is van het belang ervan. Vooral jonge vrouwen, vrouwen met een lagere sociaaleconomische status of een migratieachtergrond lopen vaker het risico essentiële voedingsadviezen mis te lopen.
3️⃣ Voeding alleen is niet voldoende
Hoewel foliumzuur in voedingsmiddelen zoals bladgroenten, volkorenproducten en peulvruchten zit, is het lastig om hiermee voldoende binnen te krijgen. Diëtisten zien vaak dat vrouwen denken dat een gezond voedingspatroon alleen voldoende is, terwijl suppletie echt noodzakelijk blijft.
4️⃣ Genetische en omgevingsfactoren
Naast voeding kunnen genetische en omgevingsfactoren een rol spelen bij neurale buisdefecten. Sommige vrouwen hebben bijvoorbeeld een verminderde opname van foliumzuur door genetische varianten in het MTHFR-gen, waardoor standaard suppletie mogelijk niet voldoende werkt.
5️⃣ Beleid rondom foliumzuurverrijking
In sommige landen, zoals de VS en Canada, wordt foliumzuur standaard toegevoegd aan bloem en graanproducten, wat het risico op neurale buisdefecten aanzienlijk heeft verlaagd. In veel Europese landen ontbreekt dit beleid nog, waardoor de inname afhankelijk blijft van individuele suppletie.
Wat kan een diëtist doen?
✔ Bewustwording vergroten: Diëtisten kunnen vrouwen met een kinderwens tijdig informeren over het belang van foliumzuur. Dit kan via huisartspraktijken, verloskundigen en sociale media.
✔ Gericht voedingsadvies geven: Naast supplementen kan een diëtist adviseren over een foliumzuurrijke voeding om de algehele gezondheid te ondersteunen.
✔ Individuele behoeften meenemen: Vrouwen met een verhoogd risico kunnen baat hebben bij hogere doseringen foliumzuur, wat een diëtist of zorgverlener kan helpen vaststellen.
✔ Pleiten voor verrijking van voedingsmiddelen: Op beleidsniveau kunnen diëtisten en andere gezondheidsprofessionals pleiten voor verplichte foliumzuurverrijking in basisvoedingsmiddelen, zoals brood of graanproducten.
Conclusie
Hoewel het advies om foliumzuur te slikken breed bekend is, blijkt de uitvoering nog niet optimaal. Diëtisten kunnen een belangrijke rol spelen in het vergroten van bewustwording en het geven van praktische en toegankelijke voedingsadviezen. Alleen met een bredere aanpak – van voorlichting tot beleid – kunnen we de impact van neurale buisdefecten daadwerkelijk verminderen.